Koszty ogrzewania budynków – zmiany cen energii na korzyść pomp ciepła
Dostępna jest już najnowsza wersja kalkulatora POBE, umożliwiająca porównanie kosztów ogrzewania domów jednorodzinnych i przygotowania ciepłej wody użytkowej w trzecim kwartale 2024 roku. Narzędzie to bierze pod uwagę popularne źródła ciepła, systemy grzewcze oraz różne standardy energetyczne budynków. Aktualizacje kalkulatora, przeprowadzane co kwartał, opierają się na zmieniających się cenach paliw i energii dla gospodarstw domowych.
Jak pokazuje kalkulator POBE, na niedawnej zmianie cen energii elektrycznej i gazu ziemnego dla gospodarstw domowych (wprowadzonej od 1 lipca br.) zdecydowanie skorzystały pompy ciepła. Wyraźnie wzrosła konkurencyjność tej technologii – szczególnie względem kotłów na gaz ziemny, ale także w odniesieniu do kotłów na paliwa stałe, pomimo że ceny węgla, drewna czy granulatu drzewnego (pelletu) pozostają relatywnie niskie.
Różnice w kosztach ogrzewania domu pompą ciepła i gazowym kotłem kondensacyjnym sięgają od 30% w istniejących budynkach do nawet ponad 50% w nowych domach jednorodzinnych. Dodatkowo, przy wykorzystaniu instalacji fotowoltaicznej koszty eksploatacji pompy ciepła można zredukować o dalsze 30-50%, zależnie od mocy instalacji PV, zapotrzebowania budynku na energię cieplną oraz charakterystyki układu z pompą ciepła. Pompa ciepła w nowych, dobrze zaizolowanych domach, a także tych poddanych termomodernizacji, to obecnie najtańszy z analizowanych sposobów zaopatrzenia budynku w ciepło. Ponadto, to jedyne urządzenie grzewcze, które oprócz funkcji ogrzewania może realizować również funkcję chłodzenia pomieszczeń.
Wyższy standard energetyczny budynku – niższe koszty ogrzewania
Szukając najbardziej opłacalnych rozwiązań grzewczych, warto pamiętać, że aktualne ceny paliw i energii elektrycznej to tylko jeden z podstawowych czynników wpływających na koszty ogrzewania budynków. Kolejnym istotnym czynnikiem jest standard energetyczny budynku, który determinuje jego zapotrzebowanie na energię do ogrzewania.
Lepsza izolacja budynku i mniejsze straty ciepła oznaczają niższe zużycie energii potrzebnej do utrzymania odpowiedniej temperatury wewnątrz, co prowadzi do niższych kosztów ogrzewania. Różnice w kosztach ogrzewania budynków są wyraźnie widoczne w zestawieniach kalkulatora POBE, który prezentuje przykłady dla domów jednorodzinnych o dobrym i bardzo dobrym standardzie energetycznym (WT 2017, WT 2021 i EU 40). Wykres 1 ilustruje różnice w zużyciu energii użytkowej na potrzeby centralnego ogrzewania w zależności od standardu energetycznego polskich domów jednorodzinnych. Domy z nieodpowiednią izolacją zużywają ponad trzykrotnie więcej energii niż nowe budynki, zbudowane zgodnie ze standardem Warunków Technicznych 2021.
W Polsce wiele istniejących budynków ma bardzo niski standard energetyczny. Dlatego wymiana źródła ciepła na nowoczesne i efektywne powinna być łączona z poprawą izolacyjności termicznej budynku. Tylko takie podejście skutecznie zmniejszy koszty ogrzewania budynków i zabezpieczy właścicieli przed rosnącymi cenami paliw. Pomocny w ocenie potrzeb budynku może być audyt energetyczny, który obecnie jest dofinansowywany w 100% w programie „Czyste Powietrze” – zaznacza Paweł Lachman, koordynator POBE.
Rys. 1. Różnice w zużyciu energii użytkowej na ogrzewanie budynków, liczone w [kWh/rok], zależnie od ich standardu energetycznego. Założono, że powierzchnia ogrzewana wynosi 150 m2.
Koszty ogrzewania w III kwartale 2024 r.
Przyjrzyjmy się, jak kształtują się koszty ogrzewania budynków i przygotowania ciepłej wody użytkowej w III kwartale 2024 r. w zależności od zastosowanego rozwiązania grzewczego oraz standardu energetycznego budynku (rys. 2, 3, 4). Analizie poddano 150-metrowy dom jednorodzinny zamieszkały przez 4 osoby. Z wyliczeń kalkulatora POBE wynika, że najniższe rachunki za ogrzewanie domu (w ujęciu rocznym) mają właściciele gruntowych pomp ciepła z instalacjami ogrzewania podłogowego. Najwyższe koszty ponoszą użytkownicy kotłów elektrycznych oraz kotłów na olej opałowy. Zauważalnie wzrosły koszty ogrzewania budynków gazem ziemnym.
- Gruntowe pompy ciepła: około 3,3 tys. zł (ogrzewanie podłogowe) oraz około 4,1 tys. zł (grzejniki). Przy wykorzystaniu instalacji fotowoltaicznej o mocy 5 kWp koszty spadają odpowiednio do 1,7 i 2,5 tys. zł.
- Pompy ciepła typu powietrze-woda: około 3,8 tys. zł (ogrzewanie podłogowe) oraz około 4,9 tys. zł (grzejniki). Z fotowoltaiką o mocy 5 kWp koszty spadają do 2,3 i 3,3 tys. zł.
- Kotły na paliwa stałe: około 5,3 tys. zł (kocioł na pellet) oraz od 4,1 do 5,4 tys. zł (kotły węglowe).
- Kondensacyjne kotły na gaz ziemny: od 6,7 do 6,9 tys. zł.
Właściciele nowych domów, zbudowanych według standardu WT 2021, mogą liczyć na niższe rachunki:
- Gruntowe pompy ciepła: około 2,5 tys. zł (ogrzewanie podłogowe) oraz 3,1 tys. zł (grzejniki). Z instalacją fotowoltaiczną o mocy 3 kWp koszty spadają do około 1,6 i 2,2 tys. zł.
- Pompy ciepła typu powietrze-woda: około 2,9 tys. zł (ogrzewanie podłogowe) oraz około 3,7 tys. zł (grzejniki). Z fotowoltaiką koszty spadają do około 2 i 2,7 tys. zł.
- Kotły na paliwa stałe: około 4 tys. zł (kocioł na pellet) oraz 3-4 tys. zł (kotły węglowe).
- Kondensacyjne kotły na gaz ziemny: od 5,2 do 5,3 tys. zł.
Rys. 2. Przykładowy roczny koszt ogrzewania istniejącego budynku jednorodzinnego o pow. ogrzewanej 150 m2, poddanego termomodernizacji do standardu WT 2017 (EU 80 kWh/(m2 · rok)), wraz z kosztem przygotowania ciepłej wody użytkowej dla 4-osobowej rodziny. Dane uwzględniają koszty energii i paliw w III kw. 2024 r.
Dane dotyczące cen nośników energii
Dane dotyczące cen paliw stałych, wykorzystane przy aktualizacji kalkulatora kosztów ogrzewania POBE, pochodzą z raportu Polskiego Alarmu Smogowego (PAS) z 18 lipca 2024 r., przygotowanego przez Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej CEM. Ceny paliw stałych ustalono w badaniu typu „mystery calling” przeprowadzonym w składach opału. Kontroli poddano po dwa składy z każdego województwa, łącznie 32 składy w całej Polsce.
W raporcie PAS analizowano m.in. ceny granulatu węglowego, tzw. ekogroszku, zaznaczając, że ze względu na politykę cenową Polskiej Grupy Górniczej, oferta jest obecnie bardzo korzystna. O różnicach cen dla poszczególnych odbiorców w Polsce decydują koszty transportu do punktów sprzedażowych Kwalifikowanych Dostawców Węgla, które różnią się w zależności od odległości.W przypadku pelletu uwzględniono najtańsze certyfikowane paliwo klasy A1 oferowane przez danego dystrybutora, biorąc pod uwagę jedynie pellet z gratisowym transportem do 10 km. Najtrudniejsza do oszacowania była dynamika zmian cen drewna opałowego, ponieważ jego ceny wykazują dużą rozpiętość, a dostępność i jakość zależą od sezonu. Analizowano ceny suchego buka lub dębu.
Najtrudniejsza do oszacowania była dynamika zmian cen drewna opałowego, ponieważ jego ceny wykazują dużą rozpiętość, a dostępność i jakość zależą od sezonu. Analizowano ceny suchego buka lub dębu.
Jeśli chodzi o ceny energii elektrycznej i gazu ziemnego, w zestawieniach kalkulatora POBE uwzględniono nowe taryfy za energię elektryczną, przedstawione na przykładzie uśrednionych cen w taryfie weekendowej, dwuprzedziałowej G12w, oraz nowe taryfy gazowe na II połowę 2024 r., zatwierdzone przez prezesa URE.
W przypadku energii elektrycznej nie uwzględniono kosztów stałych, niezależnych od zużycia, ponieważ instalacja elektryczna jest standardem w każdym budynku, a więc te koszty są nieuniknione.
Warto zaznaczyć, że na naszym rynku występują obecnie znaczne rozbieżności cen zarówno energii elektrycznej, jak i paliw stałych. W obliczeniach przyjęto ceny uśrednione (tzw. średnia obcięta).
Źródło:
POBE: https://pobe.pl/kalkulator-pobe-koszty-ogrzewania-w-typowych-budynkach/
Panasonic: https://www.aircon.panasonic.eu/PL_pl/blog/koszty-ogrzewania-budynkow-zmiany-cen-energii-na-korzysc-pomp-ciepla/
